Norma ISO 31000 - Zarządzanie ryzykiem - Wytyczne, będąca międzynarodowym standardem dotyczącym zarządzania ryzykiem, stanowi fundament dla organizacji dążących do osiągnięcia swoich celów poprzez efektywne zarządzanie ryzykiem. Dzięki uniwersalnemu charakterowi, norma znajduje zastosowanie w różnorodnych sektorach i typach organizacji, stanowiąc punkt odniesienia w obszarze zarządzania ryzykiem.
ISO 31000 została opublikowana w 2009 roku jako odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na uniwersalne wytyczne dotyczące zarządzania ryzykiem, które mogłyby być stosowane w organizacjach wszelkich typów i rozmiarów, niezależnie od branży. Standard został opracowany przez ekspertów z różnych krajów i sektorów, co przyczyniło się do jego uniwersalności i elastyczności. W 2018 roku norma przeszła proces aktualizacji, co zaowocowało wydaniem ISO 31000:2018.
ISO 31000 opiera się na serii wytycznych, które są fundamentem efektywnego zarządzania ryzykiem. Wśród nich znajdują się takie zasady jak zintegrowane podejście, dostosowanie do kontekstu organizacji, zaangażowanie kierownictwa, czy ciągłe doskonalenie. Norma podkreśla, że zarządzanie ryzykiem powinno być integralną częścią wszystkich procesów organizacyjnych, dostosowanym do specyfiki i potrzeb danej organizacji, wspieranym przez najwyższe kierownictwo i podlegającym ciągłemu monitorowaniu i przeglądowi.
Celami zarządzania ryzykiem, zgodnie z ISO 31000, są ochrona i tworzenie wartości dla organizacji. Obejmuje to wspieranie organizacji w osiąganiu jej celów, poprawę identyfikacji szans i zagrożeń, ulepszanie alokacji i wykorzystania zasobów, oraz zwiększenie skuteczności w zarządzaniu zmianą.
ISO 31000 została zaprojektowana tak, aby mogła być stosowana przez organizacje każdego rodzaju i wielkości, co czyni ją uniwersalnym narzędziem w dziedzinie zarządzania ryzykiem. Standard nie narzuca konkretnych metod czy procesów, co pozwala na jego elastyczne zastosowanie w różnych kontekstach operacyjnych i strategicznych. Niezależnie od tego, czy jest to mała firma rodzinna, organizacja non-profit, czy globalny koncern, ISO 31000 dostarcza ram do efektywnego identyfikowania, analizowania, oceniania i zarządzania ryzykiem.
Norma ISO 31000 wskazuje, jak organizacje mogą tworzyć, wdrażać i utrzymywać skuteczne praktyki zarządzania ryzykiem. Trzy kluczowe elementy tej normy - zasady zarządzania ryzykiem, ramka zarządzania ryzykiem oraz proces zarządzania ryzykiem, stanowią podstawę dla efektywnego podejścia do zarządzania ryzykiem, które może być zastosowane w każdej organizacji.
ISO 31000 opiera się na określonym zestawie zasad, które powinny być uznawane i stosowane w całej organizacji. Są to między innymi:
Zgodnie z zasadami zarządzania ryzykiem określonymi w normie ISO 31000, podejmowanie zorganizowanych i skoordynowanych działań nie wymaga przestrzegania rygorystycznych procedur zaplanowanych na konkretne okoliczności. Wręcz przeciwnie, rekomenduje się rozwijanie adaptacyjnego systemu przez iteracyjne udoskonalanie struktury ramowej, która jest dostosowana do unikalnych potrzeb przedsiębiorstwa.
Owa struktura ramowa dotyczy formalnych aspektów procesu zarządzania ryzykiem. Zgodnie z rekomendacjami ISO 31000, powinna ona zawierać elementy takie jak:
Podejście oparte na ryzyku jest kluczowym elementem norm z rodziny ISO, a w szczególności nomy ISO 9001, dotyczącej zarządzania jakością oraz ISO/IEC 27001, dotyczącej zarządzania bezpieczeństwem informacji. Obie te normy podkreślają znaczenie identyfikacji, oceny i zarządzania ryzykiem jako integralnej części procesów organizacyjnych. Wprowadzenie podejścia opartego na ryzyku ma na celu proaktywne zapobieganie niepożądanym zdarzeniom, zwiększenie pewności osiągnięcia celów oraz poprawę ciągłego doskonalenia.
Norma ISO 31000, koncentrując się na zarządzaniu ryzykiem, dostarcza uniwersalnych wytycznych, które mogą wspierać i wzmacniać podejście oparte na ryzyku zarówno w kontekście ISO 9001 jak i ISO/IEC 27001. Oferuje ona kompleksowy framework i proces, który może być adaptowany do różnych typów ryzyka i różnych kontekstów organizacyjnych, co czyni ją idealnym narzędziem do integracji i optymalizacji podejść opartych na ryzyku w tych dwóch normach. Oto, jak można wykorzystać ISO 31000 do tego celu:
ISO 31000, będąca międzynarodowym standardem dotyczącym zarządzania ryzykiem, oferuje wytyczne, ale nie jest normą certyfikowalną w takim sensie, jak ISO 9001 czy ISO/IEC 27001. Oznacza to, że organizacje mogą wdrożyć zasady i najlepsze praktyki opisane w ISO 31000 do zarządzania ryzykiem, ale nie mogą uzyskać formalnej certyfikacji ISO 31000 potwierdzającej zgodność z tym standardem.